بررسی تنوع و روند زوال ژرم پلاسم گونه Festuca ovina موجود در سردخانه بانک ژن منابع طبیعی

به‌منظور بررسی و ارزیابی تنوع و روند زوال بذر اکوتیپهای موجود در بانک ژن منابع طبیعی، از خانواده گراسها، گونه Festuca ovina انتخاب و 11 اکوتیپ از بذرهای آن با منشأ داخلی و خارجی در دو آزمایش جداگانه ژرمیناتور و گلخانه در طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش ژرمیناتور، شامل قوه نامیه، سرعت جوانه‌زنی و بنیه بذر و آزمایش گلخانه، شامل اندازه‌گیری درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه در سن چهل روزگی بود.در ضمن قوه نامیه و وزن هزار دانه بذر، در بدو ورود به سردخانه اندازه‎گیری شده بود. تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی‌داری را میان اکوتیپهای مورد آزمون، نشان داد. صفات کاهش قوه نامیه، سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و گلخانه، بنیه بذر، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه اکوتیپها، از نظر آماری اختلاف نشان دادند که نشان دهنده وجود تنوع بین اکوتیپها است. ضرایب همبستگی نشان داد که نتایج آزمایشهای انجام شده در ژرمیناتور با شرایط گلخانه، همبستگی نزدیکی دارد. همچنین بین سرعت جوانه‌زنی در ژرمیناتور و بنیه بذر همبستگی بالایی وجود داشت. کاهش قوه نامیه با صفات درصد جوانه‌زنی در گلخانه، سرعت جوانه‌زنی در ژرمیناتور و گلخانه، وزن هزاردانه و بنیه بذر همبستگی منفی معنی‌داری نشان داد. در نتیجه زوال بذر نه تنها سبب کاهش قوه نامیه می‌شود، بلکه موجب کاهش سرعت جوانه‌زنی و بنیه بذر و کاهش استقرار گیاه می‎گردد. کاهش قوه نامیه به شدت تحت تأثیر منشأ بذر قرار داشته و تحت شرایط انجام آزمایش حاضر، تفکیک اثر دوره نگهداری بذر در سردخانه را از اثر منشأ بذر، ناممکن ساخته بود. بنابراین نمی‌توان به‌طور دقیق پیشنهاد نمود که بذرهای گونه‌ای خاص را پس از چندسال تکثیر و احیاء نمود و بایستی برنامه‌ریزی احیاء، برای هر اکوتیپ به‌طور مجزا صورت گیرد.